Peyzaj, dilimize Fransızca “paysage” kelimesinden geçmiş olup sözlük anlamı kır resmi ya da manzara resmidir. İngilizce’de “landscape” Almanca’da ise “landschaft” olarak kullanılmaktadır. Bir noktadan bakıldığında görüş açısı içine giren doğal veya kültürel varlıkların oluşturduğu görüntüdür. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi’ne göre Peyzaj; insanlar tarafından algılandığı şekliyle karakteri, doğal ve/veya insani unsurların eyleminin ve etkileşiminin sonucu olan bir alan anlamına gelir.
Peyzaj, Doğal Peyzaj ve Kültürel Peyzaj olarak ikiye ayrılır.
1. DOĞAL PEYZAJ
Doğa’da kendiliğinden oluşmuş ve insan müdahalesi barındırmayan alanlardır. Bu alanlardaki biyolojik veya ekolojik değişimler yine doğa kaynaklı deprem, erozyon, yanardağ püskürmeleri gibi olaylar sonucu ortaya çıkar. Dünya üzerinde sayısız doğal peyzaj örneği görmek mümkündür; göller, sazlıklar, kumul alanlar gibi. Amazon Ormanları doğal peyzaj örneklerindendir.
2. KÜLTÜREL PEYZAJ
İnsanın çeşitli kullanımları sonucu ortaya çıkan alanlardır. Kendi içinde Kırsal ve Kentsel olarak ayırmak mümkündür.
2.A.Kırsal Peyzaj
İnsanın doğa içinde, kentsel amaçlarının dışındaki faaliyetlerini gerçekleştirdiği alanlardır. İnsanların uğraşlarına göre peyzajı; tarımsal peyzaj, orman peyzajı, endüstri peyzajı, turizm peyzajı, ulaşım peyzajı olarak ayırmak mümkündür.
2.A.1.Tarımsal Peyzaj
Tarımsal peyzaj genelde insanın verimlilik amacına hizmet eden ve karlılık uğraşıları sonucu ortaya çıkan bir peyzajdır. Doğal peyzaj içinde tarla açılması ve parsellenmesi, teraslama, sulama kanalları, köy yerleşimleri, hayvancılık işletimleri, doğal meralar, çayırlar, su değirmenleri, meyve bahçeleri gibi tesisler tarımsal peyzajın bütününü oluşturmaktadır. Tarımsal peyzajı zenginleştiren varlıklar ise, koruluklar, sulak alanlar, bataklıklar, tarım yapılan alan içerisinde rastlanan soliter ağaçlar(yani tek yaşayan ağaçlar) ve güzel çiçekli dekoratif ağaçlar olarak sıralanabilir.
2.A.2.Orman Peyzajı
Orman içinde yapılan suni ve doğal ağaçlandırma çalışmaları, milli parklar, tabiat parkları, orman içi veya orman kenarı dinlenme alanları, orman köylerinin arazı kullanım şekli, yapılan tarımsal faaliyetler, orman içi meralar, sulak alanlar, erozyon ve kumul alanları gibi birçok obje orman peyzajını oluşturmaktadır.
2.A.3 Endüstriyel Peyzaj
Endüstriyel ham madde temin eden tesislerin kırsal alanlarda estetiği darbelediği peyzaj alanlarıdır. Estetik görünüş ile birlikte fabrikalardan çıkan çeşitli atık ve artıklar bitkilerin ve hayvanların sağlığına tehdit niteliğindedir.
A.4.Turizm Peyzajı
Kırsal alanda insanların eğlenme, dinlenme ve zamanlarını değerlendirmeleri için ayrılmış ve düzenlenmiş alanların görünümüdür. Piknik ve kamp alanları, plajlar, otel, motel, tatil köyleri, kent dışı spor alanları, spor kompleksleri, golf alanları, mağaralar, tarihi kalıntılar, harabeler ve arkeolojik sanat eserleri örnek olarak verilebilir.
A.5.Ulaşım Peyzajı
Kara ve Demiryolları güzergah ve istasyonları, kazı ve dolgu şevleri, kavşaklar, refüjler, virajlar, yaya geçitleri, otoparklar, köprüler gibi tesislerin oluşturduğu peyzajdır.
B. Kentsel Peyzaj
Kırsal peyzaj alanlarına göre nüfus yoğunluğu oldukça fazla alanlardır ve doğa insanlar tarafında büyük ölçüde değiştirilmiştir. Kent peyzajının esas karakterini mimari yapılar ve bunların organizasyonu oluşturur.
Hemen hemen bütün kentlerde toplumun yaşama, eğlenme, dinlenme gibi faaliyetlerine imkân sunan bölümler vardır. İnsan için ideal bir yaşam alanı olması gereken kent mekanında, bu bölümler arası işlevsellik ve kullanışlılık olduğu gibi estetik de gereklidir.