Süs bitkileri sektörünün bir alt dalı olan kesme çiçekçilik, hızla büyüyen ve gelişen bir yatırım alanı olarak dikkati çekmektedir. İnsanların manevi değer taşıyan günlerinde duygularını ifade etmesi ve kentsel alanlarda, bahçe düzenlemelerinde dekorasyonun sağlanması gibi ihtiyaçları karşılayan kesme çiçekçilik ülkemizde de hızla gelişen ihracat odaklı bir yatırım fırsatıdır.
Ülkemizde özellikle Antalya, Isparta, İzmir ve Yalova illerinde üretimi yapılan kesme çiçeğin % 77’si seralarda, % 23’ü ise açık alanlarda yetiştirilmektedir. Üretilen ürünler Hollanda, Almanya, İngiltere gibi Avrupa ülkelerine; Azerbaycan, Türkmenistan, Gürcistan ve Rusya gibi Orta Asya ve Kafkasya ülkelerine ihraç edilmektedir.
Kesme çiçekçilik faaliyetinin verimli bir şekilde yapılabilmesi öncelikle üretim yapılacak bölgenin ikliminin uygun ve toprağının verimli olmasına bağlıdır. Bununla birlikte sektörün en büyük maliyet kaleminin ulaşım olması nedeniyle yatırım yapılacak bölgenin hedef pazarlara yakınlığının ve bu pazarlara ihracat potansiyelinin yüksek olması kesme çiçek yatırımı için önemli bir unsurdur.
Dünyada yaklaşık 50 ülkede kesme çiçek üretimi yapılmaktadır. Türkiye, mevcut iklim ve coğrafi yapısıyla, kesme çiçek üretimi açısından büyük olanaklara sahip ülkelerin başında gelmektedir. Ancak dünyada ki pazar payı düşünüldüğünde ülkemiz istenilen seviyenin oldukça altındadır. Ne yazık ki kesme çiçekçilik alanında dünya piyasasındaki payımız yüzde 0,4’de kalmaktadır.
Kesme çiçek yetiştiriciliği, üretim kapasitesi ve üretim değeri açısından süs bitkileri sektörünün en geniş paya sahip olan alt dalıdır. Kesme çiçekler; bu amaçla yetiştirilen bitkilerin çiçek veya goncalarının taze, kurutulmuş, boyanmış, ağartılmış, dolgu maddeleriyle desteklenmiş veya başka bir biçimde kullanıma sunulmuş durumlarını ifade etmektedir.
Kesme çiçek, genel olarak insanların manevi değer ifade eden günlerinde tükettikleri bir ürün olmakla beraber, kentsel alanlarda çevre düzenleme faaliyetlerinde de kullanılmaktadır.
Şehir dekorasyonunda kullanılan bu ürünler, kent insanını beton yapılaşmanın etkilerinden uzak tutarak şehir ortamında doğayla bütünleşme imkânı sağlamaktadır. Kesme çiçek yetiştiriciliği ve uluslararası ticareti günümüz dünyasında giderek önem kazanmaktadır. Dünya kesme çiçek ithalatının ulaştığı rakam yaklaşık olarak 10 milyar Euro, ihracatının ulaştığı rakam ise 10,3 milyar Euro civarındadır.
Kesme çiçekçilik, ülkemizde yeni ve hızla gelişen, ihracat potansiyeli sürekli artan bir sektör olarak cazip bir yatırım alanıdır.
Kesme çiçekçilik üretim alanları, ülkemizde iklimin elverişli olduğu kıyı kesimlerinde yoğunlaşmıştır. Marmara Bölgesi’nde Yalova, Ege Bölgesi’nde İzmir, Akdeniz Bölgesinde Antalya ve Isparta kesme çiçekçiliğin merkezi konumundadır.
SÜS BİTKİLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
Doğada bulunan veya tarla ve seralarda yetiştirilebilen bütün bitkiler değişik yerlerde ve değişik amaçlar için süs bitkisi olarak da kullanılabilmektedir. Süs bitkileri 4 gruba ayrılır.
1- KESME ÇİÇEKLER
2- İÇ MEKAN SÜS BİTKİLERİ
3- DIŞ MEKAN SÜS BİTKİLERİ
4- DOĞAL ÇİÇEK SOĞANLARI
1. KESME ÇİÇEKLER
Buket, sepet, çelenk yapımında kullanılan bitkilerdir. Karanfil, Gerbera, Kesme Gül, Kasımpatı, Glayöl gibi genellikle uzun saplı çiçeklerdir. Dünya da ve Türkiye de ticareti en fazla yapılan çiçeklerdir. Serada veya tarlada yetiştirilirler.
Kesme çiçekler kendi aralarında 3 gruba ayrılır:
Soğanlı, rizomlu kesme çiçekler (Lale,Glayöl, Frezya)
Aşı veya çelikle çoğaltılan kesme çiçekler (Gül, Karanfil)
Tohumdan üretilen kesme çiçekler (Şebboy, Aster, Hüsnüyusuf)
Kesme Yeşillikler: Bu grupta yer alan çiçekler genellikle çelik ve tohumla yetiştirilir. Yetiştirilme amaçları tek başlarına kullanılmaları için değil aranjmanlarda dolgunluğu sağlamak içindir. Cipso, Kuşkonmaz, Trakelyum, Solidago önemli olanlarıdır.
2. İÇ MEKAN (SAKSI-SALON) SÜS BİTKİLERİ
Salon, oda ve büro gibi iç mekanların dizaynında kullanılan bitkilerdir. Yaprak güzellikleri, dekoratif oluşları ve çiçek özellikleri için yetiştirilirler. Deve Tabanı, Kauçuk, Fil Kulağı, Aralya, Şeflera, Afrika Menekşesi , Onbiray vb. binlerce bitki bu grupta bulunur.
3. DIŞ MEKAN (PARK-BAHÇE) SÜS BİTKİLERİ
Bu grupta park ve bahçe düzenlemesinde kullanılan ağaç, ağaççık, sarılıcı, tırmanıcı çim ve yer örtücü bitkilerle çiçekleri gösterebiliriz. Bu bitkiler park ve bahçelerde, yol ağaçlandırılmasında, refüjlerde, yeşil veya renkli yaprakları, çiçekleri ve meyveleriyle etki yaratırlar.
4. DOĞAL ÇİÇEK SOĞANLARI
Türkiye’nin doğası bitki çeşidi bakımından çok zengindir. Sadece ülkemizde yetişen ve ülkemiz orijinli birçok endemik bitki türü vardır. Kardelen, Safran, Sıklamen ve Göl Soğanı kanuni izinler alınarak doğadan sökülerek yurtdışına ihraç edilmektedir. Doğal dengelerinin bozulmaması için tarlada yetiştirilmesine de başlanmıştır. Örnek olarak Mis Zambağı (Lilium candidum) gösterilebilir.
Türkiye de yetiştirilen ve ihraç edilen kesme çiçeklerin başında Karanfil gelmektedir. Karanfili, Gül, Krizantem, Gerbera, Solidago, Glayöl ve Frezya takip etmektedir.
Ülkemizde kesme çiçek üretiminin % 50’si Karanfil olup, bunu %18 ile Gül, % 14 ile Nergiz, % 11 ile Gerbera, % 4 ile Krizantem ve % 3 ile Gypsophilla izlemektedir. Toplam kesme çiçek ihracatımızın yaklaşık % 90 oranındaki kısmı ise sadece karanfil ihracatından oluşmaktadır.
Son yıllarda, hedef pazar olan Avrupa’da karanfil fiyatlarında meydana gelen düşüş üretici ihracatçılarını yeni pazarlar aramaya sevk etmiştir. Bu bağlamda Rusya ve Balkan ülkeleri yeni pazarlar olarak ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda bu yeni pazarların talebini dikkate alan bazı firmalar karanfilin yanı sıra yeni tür ve çeşitlere yönelmeye başlamışlardır. Antalya’da gelişen süs bitkileri ihracatı diğer bölgelerde de artış göstermeye başlamıştır. Yayla şartlarında yaz üretimine geçilmesi ile neredeyse yıl boyu kesintisiz ihracat yapılmaya başlanmıştır.
Türkiye’den yaklaşık 60 ülkeye kesme çiçek ihracatı yapılmaktadır. Türkiye’nin kesme çiçek ihracatında en önemli pazarları Birleşik Krallık, Türkmenistan, Azerbaycan, Ukrayna, Rusya Federasyonu, Romanya, Hollanda ve Bulgaristan’dır.
Kesme çiçek ihracatında en önemli gelişme, Irak, Türkmenistan, Azerbaycan gibi Türk müteahhitlik hizmetlerinin gelişmesine paralel olarak canlı bitkiler ihracatında önem kazanan pazarlarda görülmektedir.